رفتارهای اقتصادی مطلوب: قناعت و ساده زیستی

وَ لا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ إِلی ما مَتَّعْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْهُمْ زَهْرَةَ الْحَیاةِ الدُّنْیا لِنَفْتِنَهُمْ فِیهِ وَ رِزْقُ رَبِّکَ خَیْرٌ وَ أَبْقی

(طه، 131)

و هرگز به متاعی که ما به گروهی از آنها داده ایم، چشم مدوز که (این) شکوفه و جلوه زندگی دنیاست (و ما می خواهیم) تا آنها را در آن بیازمائیم و (به یقین) روزیِ پروردگارت بهتر و پایدارتر است.

نکته ها

از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمودند: هر کس چشم به دست مردم داشته باشد، غم او طولانی گردد و غیظش باقی ماند.
گرچه قرآن کریم، مال دنیا را خیر«ان ترک خیراً» فضل «و ابتغوا من فضل اللّه» و زینت «المال و البنون زینة الحیوة الدنیا» می داند و بهره مندی از آن را حلال و مجاز می شمارد، لیکن دلبستگی شدید به آن را مذمّت می کند. چرا که زندگی دنیا مثل یک غنچه، عمری کوتاه دارد و با یک نسیم از بین می رود.

پیام ها

1- رسیدن به مقام رضایت از خداوند، در صورتی است که به زرق و برق دنیا خیره نشوی. (آری کسی که جذب جلوه های مادّی شد، احساس کمبود و تبعیض می کند و از خدا راضی نمی شود) «لَعَلَّکَ تَرْضی لا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ»
2- انسان به طور طبیعی به سوی مادّیات گرایش دارد، امّا باید آن را مهار کند.
«لا تَمُدَّنَّ»
3- نگاه، مقدّمه جذب و دلبستگی است. «لا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ»
ز دست دیده و دل هر دو فریادکه هرچه دیده بیند دل کند یاد
4- رهبری امّت نباید چشم داشتی به مال دیگران و توجّهی به مادّیات داشته باشد و مقهور و شیفته دنیای پر زرق و برق دیگران شود. «لا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ»
5- جلوه های مادّی حتّی برای انبیا می تواند خطرساز باشد. «لا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ»
6- همه متاع های دنیوی و وسایل کامیابی، نعمت الهی محسوب نمی شوند. «مَتَّعْنا» نه، «انعمنا»
7- همه کافران، کامیاب نیستند. «أَزْواجاً مِنْهُمْ»
8- جلوه های زندگی دنیوی همچون غنچه و شکوفه ای است که هرگز گل نمی شود. «زَهْرَةَ الْحَیاةِ الدُّنْیا»
9- جلوه های زندگی دنیا، ابزار آزمایش انسان هاست. «لِنَفْتِنَهُمْ فِیهِ»
10- به آنچه در خود داریم بیندیشیم، نه آنچه در دست دیگران می بینیم. «رِزْقُ رَبِّکَ خَیْرٌ»
11- رزق دادن از شئون ربوبیّت خداوند است. «رِزْقُ رَبِّکَ»
12- همه ی دارایی های انسان رزق او نیست. چون بسیارند کسانی که همه نوع امکانات دارند، امّا بهره خودشان کم است. «لا تَمُدَّنَ ... مَتَّعْنا ... رِزْقُ رَبِّکَ خَیْرٌ»
13- ملاک ارزش هر چیز دو امر است؛ یکی خیر بودن و دیگری پایدار بودن.
«خَیْرٌ وَ أَبْقی»