عنایات خداوند به بندگان

عنایات الهی در بیان امام خمینی رحمة الله علیه

خداوند تبارك و تعالى چون به بندگانش عنايت داشته، به آنان عقل داده؛ نيروى تهذيب و تزكيه عنايت فرموده؛ انبيا و اوليا فرستاده، تا هدايت شوند و خود را اصلاح نمايند، و دچار عذاب اليم جهنم نگردند. و اگر اين پيشگيريها مايه تنبه و تهذيب انسان نگرديد، خداى مهربان از راههاى ديگر او را متنبه می سازد: با گرفتاريهاى گوناگون، ابتلائات، فقر، مرض، آنان را متوجه می نمايد. مانند يك طبيب حاذق، يك پرستار ماهر و مهربان، می كوشد كه اين بشر مريض را از بيماريهاى خطرناك روحى علاج بخشد.
اگر بنده مورد عنايت حق باشد، اين ابتلائات برايش پيش می آيد تا بر اثر آن به حق تعالى توجه پيدا كند و مهذب گردد. راه همين است و غير از اين راهى نيست.
ولى انسان بايد با پاى خويش اين راه را بپيمايد تا نتيجه بگيرد. و اگر از اين راه هم نتيجه اى به دست نيامد و بشر گمراه معالجه نشد و استحقاق نعمتهاى بهشتى را نيافت، در موقع نزع و جان دادن فشارهايى بر او وارد می كند، بلكه برگردد و متوجه شود. باز هم اگر اثر نبخشيد، در قبر و عالم برزخ و در عقبات هولناك بعد از آن، فشارها و عذابهايى وارد می آورد تا پاك و منزه گردد و به جهنم نرود. تمام اين‏ها عناياتى است از جانب حق تعالى كه از جهنمى شدن انسان جلوگيرى نمايد.
اگر با تمام اين عنايات و توجهات حقه بارى تعالى معالجه نشد چه طور؟ ناچار نوبت آخرين علاج كه همانا داغ كردن است می رسد. چه بسا كه انسان مهذب و اصلاح نشود و اين معالجات مؤثر واقع نگردد، و محتاج باشد كه خداوند كريم مهربان بنده خود را به آتش اصلاح كند؛ همانند طلايى كه بايد در آتش خالص و پاك گردد.
در ذيل آيه شريفه «لابِثينَ فيها احْقاباً» (1) روايت شده كه اين «حقب» براى اهل هدايت و كسانى است كه اصل ايمانشان محفوظ باشد.(2) براى من و جنابعالى است اگر مؤمن باشيم. هر حقبش چند هزار سال است خدا می داند.
مبادا كار به جايى برسد كه ديگر اين علاجها مفيد و مؤثر واقع‏ نگردد و براى استحقاق و لياقت نعيم مقيم به آخرين دوا نياز باشد، و لازم شود كه، خداى نخواسته، انسان مدتى در جهنم برود و در آتش بسوزد تا از رذايل اخلاقى، آلودگی هاى روحى، و صفات خبيث شيطانى پاك گردد، لياقت و استعداد بهره مند از «جَنّاتٌ تَجْرى مِنْ تَحْتِهَا الانْهارُ» (3) را بيابد. اين تازه مربوط به آن دسته از بندگانى است كه دامنه گناه و معصيت آنان تا آن درجه گسترده نشده باشد كه رحمت و عنايت حق تعالى از آنان بكلى سلب گردد، و هنوز لياقت ذاتى براى بهشت رفتن داشته باشند.
خدا نكند كه انسان بر اثر كثرت معاصى از درگاه حضرت بارى تعالى رانده و مردود گردد و از رحمت الهى محروم شود، كه جز خلود در آتش جهنم راه ديگرى نخواهد داشت. بترسيد از اينكه، خداى نخواسته، از رحمت و عنايت الهى محروم گرديد و مورد خشم و غضب و عذاب او واقع شويد. مبادا اعمال شما، كردار و گفتار شما، طورى باشد كه توفيقات را از شما سلب كند و جز خلود در نار براى شما راهى نباشد. شما الان يك سنگ گرم را نمی توانيد دقيقه اى ميان كف دست نگهداريد؛ از آتش جهنم بپرهيزيد.
با خلق خدا حسن سلوك داشته و نيكو معاشرت كنيد؛ و با نظر عطوفت و مهربانى به آنان بنگريد. البته با گناهكار به خاطر عصيان و طغيانش خوب نباشيد، و كار زشت و نادرست او را به رخش بكشيد و او را از آن نهى كنيد، ولى از هرج و مرج، آشوب و بلوا، خود را بر حذر داريد.
با بندگان خوب و صالح خدا نيكى كنيد. آنان را كه عالم ‏اند به خاطر علمشان، كسانى را كه در صراط هدايت ‏اند به خاطر اعمال نيكشان، و آنان را كه جاهل و نادان ‏اند چون بندگان خدا هستند، احترام نماييد؛ خوشرفتارى كنيد؛ مهربان باشيد؛ صداقت و برادرى داشته باشيد. مهذب شويد.
____________________
پی نوشت: 
1. نبأ، 23؛ در آن مدت زیادی درنگ كنند.
2. مجمع البيان، ج 10، ص 424
3. مجادله، 22؛ بهشتهايى كه از زير آنها نهرها جارى است.

منبع: جهاد اكبر، امام خمینی رحمة الله علیه