دعای یا شاهد کل نجوی در شب عرفه (زاد المعاد)

اعمال ماه ذی الحجه؛ از حضرت صادق عليه السّلام منقول است كه هركه در شب عرفه يا در شب‌هاى جمعه اين دعا بخواند حق تعالى گناهانش بيامرزد:

اللَّهُمَّ يَا شَاهِدَ كُلِّ نَجْوَى وَ مَوْضِعَ كُلِّ شَكْوَى وَ عَالِمَ كُلِّ خَفِيَّةٍ

اى خدا! اى شاهد اسرار نهان و داناى راز پنهان و مرجع هرشكايت ستمديدگان و داناى هرنهان نيازمندان!

وَ مُنْتَهَى كُلِّ حَاجَةٍ يَا مُبْتَدِئاً بِالنِّعَمِ عَلَى الْعِبَادِ يَا كَرِيمَ الْعَفْوِ يَا حَسَنَ التَّجَاوُزِ جَوَادُ

و برآرندۀ هرحاجت اى آن‌كه بى‌سابقۀ تقاضا انواع نعمت‌ها به بندگان عطا كردى اى آن‌كه با كرامت و لطف گناه گناهكاران را عفو مى‌كنى و با نيكويى از خطاها در مى‌گذرى!

يَا مَنْ لَا يُوَارِي مِنْهُ لَيْلٌ دَاجٍ وَ لَا بَحْرٌ عَجَّاجٌ

اى بخشندۀ بى‌عوض! اى آن‌كه نه تاريكى شب چيزى را بر تو پنهان مى‌سازد

وَ لَا سَمَاءٌ ذَاتُ أَبْرَاجٍ وَ لَا ظُلَمٌ ذَاتُ ارْتِتَاجٍ يَا مَنِ الظُّلْمَةُ عِنْدَهُ ضِيَاءٌ

و نه درياى پرموج و آشوب و نه آسمان با برج و بنيان و نه ظلمت‌هاى پوشاننده، اى آن‌كه تاريكى نزد تو روشنى است؛

أَسْأَلُكَ بِنُورِ وَجْهِكَ الْكَرِيمِ الَّذِي تَجَلَّيْتَ بِهِ لِلْجَبَلِ فَجَعَلْتَهُ دَكّاً وَ خَرَّ مُوسَى صَعِقاً

درخواست مى‌كنم از اشراق نور ذات بزرگوارت كه به كوه طور تجلى كردى و طور را مندك و موسى را مدهوش ساختى

وَ بِاسْمِكَ الَّذِي رَفَعْتَ بِهِ السَّمَاوَاتِ بِلَا عَمَدٍ وَ سَطَحْتَ بِهِ الْأَرْضَ عَلَى وَجْهِ مَاءٍ جَمَدٍ

و به آن نام مباركت كه بدان نام آسمان‌ها را بى‌ستون برافراشتى و زمين را به روى آب منجمد بگستردى

وَ بِاسْمِكَ الْمَخْزُونِ الْمَكْنُونِ الْمَكْتُوبِ الطَّاهِرِ الَّذِي إِذَا دُعِيتَ بِهِ أَجَبْتَ وَ إِذَا سُئِلْتَ بِهِ أَعْطَيْتَ

و به آن نام كه گوهر مخزون و درّ مكنون و سرّ مكتوب پاك توست كه بدان نام هركه تو را خواند اجابت كردى و هرچه به آن نام از تو درخواست كردند عطا فرمودى

وَ بِاسْمِكَ السُّبُّوحِ الْقُدُّوسِ الْبُرْهَانِ الَّذِي هُوَ نُورٌ عَلَى كُلِّ نُورٍ وَ نُورٌ مِنْ نُورٍ يُضِي‏ءُ مِنْهُ كُلُّ نُورٍ

و به نام سبوح و قدوس و برهانت كه آن نور فوق هرنور است و نور صادر از نورى است كه روشنى‌بخش تمام انوار است

إِذَا بَلَغَ الْأَرْضَ انْشَقَّتْ وَ إِذَا بَلَغَ السَّمَاوَاتِ فُتِحَتْ وَ إِذَا بَلَغَ الْعَرْشَ اهْتَزَّ

كه هرگاه بر زمين رسد زمين را بشكافد و چون به آسمان رسد درهاى سماوات را بگشايد و چون به عرش رسد از هيبتش عرش بلرزد

وَ بِاسْمِكَ الَّذِي تَرْتَعِدُ مِنْهُ فَرَائِصُ مَلَائِكَتِكَ؛ وَ أَسْأَلُكَ بِحَقِ جَبْرَئِيلَ وَ مِيكَائِيلَ وَ إِسْرَافِيلَ

و به آن نامى كه از شنيدنش اندام ملايك مرتعش گردد.

وَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ الْمُصْطَفَى صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ عَلَى جَمِيعِ الْأَنْبِيَاءِ وَ جَمِيعِ الْمَلَائِكَةِ

و از تو درخواست مى‌كنم به حقّ جبرائيل و ميكائيل و اسرافيل و به حقّ حضرت محمد مصطفى كه درود و رحمتت بر وى و آلش و بر تمام پيمبران و فرشتگان باد

وَ بِالاسْمِ الَّذِي مَشَى بِهِ الْخَضِرُ عَلَى قُلَلِ الْمَاءِ كَمَا مَشَى بِهِ عَلَى جَدَدِ الْأَرْضِ

و به آن نامى كه خضر عليه السّلام به ذكر آن نام بر امواج دريا مى‌رفت آن‌گونه كه بر زمين هموار مى‌رفت

وَ بِاسْمِكَ الَّذِي فَلَقْتَ بِهِ الْبَحْرَ لِمُوسَى وَ أَغْرَقْتَ فِرْعَوْنَ وَ قَوْمَهُ

و به آن نامى كه دريا را بدان نام بر موسى شكافتى و فرعون و قومش را غرق

وَ أَنْجَيْتَ بِهِ مُوسَى بْنَ عِمْرَانَ وَ مَنْ مَعَهُ

و موسى بن عمران و همراهانش را نجات دادى

وَ بِاسْمِكَ الَّذِي دَعَاكَ بِهِ مُوسَى بْنُ عِمْرَانَ مِنْ جَانِبِ الطُّورِ الْأَيْمَن فَاسْتَجَبْتَ لَهُ وَ أَلْقَيْتَ عَلَيْهِ مَحَبَّةً مِنْكَ

و به نامى كه موسى بن عمران تو را بدان نام به جانب طور ايمن خواند و تو او را اجابت كردى و محبتت را بر او القا كردى

وَ بِاسْمِكَ الَّذِي أَحْيَا بِهِ عِيسَى بْنَ مَرْيَمَ الْمَوْتَى وَ تَكَلَّمَ فِي الْمَهْدِ صَبِيّاً وَ أَبْرَأَ الْأَكْمَهَ وَ الْأَبْرَصَ بِإِذْنِكَ

و به نامى كه عيسى بن مريم بدان نام مردگان را زنده گردانيد و به كودكى در گهواره سخن گفت و كورى و برص را به فرمان تو شفا بخشيد

وَ بِاسْمِكَ الَّذِي دَعَاكَ بِهِ حَمَلَةُ عَرْشِكَ وَ جَبْرَائِيلُ وَ مِيكَائِيلُ وَ إِسْرَافِيلُ وَ حَبِيبُكَ مُحَمَّدٌ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ

و به نامى كه جميع ملائكۀ حاملان عرش تو و جبرئيل و ميكائيل و اسرافيل و حبيب تو حضرت محمد صلّى اللّه عليه و آله

وَ مَلَائِكَتُكَ الْمُقَرَّبُونَ وَ أَنْبِيَاؤُكَ الْمُرْسَلُونَ وَ عِبَادُكَ الصَّالِحُونَ مِنْ أَهْلِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرَضِين‏

و فرشتگان مقرب و انبيا و بندگان صالح از اهل آسمان‌ها و زمين‌ها همه تو را بدان نام خواندند

وَ بِاسْمِكَ الَّذِي دَعَاكَ بِهِ ذُو النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغَاضِباً فَظَنَّ أَنْ لَنْ [تَقْدِرَ] نَقْدِرَ عَلَيْهِ

و به نامى كه چون ذو النون تو را بدان نام خواند هنگامى كه از انكار قومش غضبناك روى گردانيد به اطمينان آن‌كه تو بر او سخت نخواهى گرفت

فَنَادَى فِي الظُّلُمَاتِ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ

در حالى كه در ظلمات تو را ندا كرد و تو را خواند كه اى خدايى كه جز تو هيچ خدايى نيست،

سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ فَاسْتَجَبْتَ لَهُ وَ نَجَّيْتَهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كَذَلِكَ  [تُنْجِي] نُنْجِي االْمُؤْمِنِينَ

تو از شرك و شريك منزهى و من در حق خود از ستمكارانم و تو دعاى او را اجابت كردى و از غم نجاتش دادى و هم‌چنين مؤمنان را نجات خواهى داد

وَ بِاسْمِكَ الْعَظِيمِ الَّذِي دَعَاكَ بِهِ دَاوُدُ وَ خَرَّ لَكَ سَاجِداً فَغَفَرْتَ لَهُ ذَنْبَهُ

و به نام بزرگى كه داود پيغمبر بدان نام تو را خواند و از عظمتت به خاك افتاد و سر به سجده نهاد و تو از گناهش درگذشتى

وَ بِاسْمِكَ الَّذِي دَعَتْكَ بِهِ آسِيَةُ امْرَأَةُ فِرْعَوْنَ إِذْ قَالَتْ رَبِّ ابْنِ لِي عِنْدَكَ بَيْتاً فِي الْجَنَّةِ

و به آن نامت كه آسيه زن فرعون تو را بدان نام خواند و در دعا گفت پروردگارا تو بر من خانه‌اى در بهشت بنا كن

وَ نَجِّنِي مِنْ فِرْعَوْنَ وَ عَمَلِهِ وَ نَجِّنِي مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ فَاسْتَجَبْتَ لَهَا دُعَاءَهَا

و از فرعون و عمل (زشت) وى مرا نجات بخش و از اين قوم ستمكاران برهان و تو دعايش را اجابت فرمودى (و حاجتش را روا كردى)

وَ بِاسْمِكَ الَّذِي دَعَاكَ بِهِ أَيُّوبُ إِذْ حَلَّ بِهِ الْبَلَاءُ فَعَافَيْتَهُ ‏

و به آن نامى كه ايوب عليه السّلام آنگاه كه درد و رنج و بلا بدو روى آورد تو را به آن نام خواند و تو عافيتش بخشيدى

وَ آتَيْتَهُ أَهْلَهُ وَ مِثْلَهُمْ مَعَهُمْ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِكَ وَ ذِكْرَى لِلْعَالَمِين

و به رحمت خاص خود اهل و مالش را باز دوچندانش عطا كردى و اهل عبادت را متذكر ساختى

وَ بِاسْمِكَ الَّذِي دَعَاكَ بِهِ يَعْقُوبُ فَرَدَدْتَ عَلَيْهِ بَصَرَهُ وَ قُرَّةَ عَيْنِهِ يُوسُفَ وَ جَمَعْتَ شَمْلَهُ

و به آن نامت كه يعقوب تو را بدان نام خواند و تو ديدگان و نور ديدگانش يوسف را به او بازگردانيدى و خاطرش را جمع و غم پريشانى‌اش را دور كردى

وَ بِاسْمِكَ الَّذِي دَعَاكَ بِهِ سُلَيْمَانُ فَوَهَبْتَ لَهُ مُلْكاً لَا يَنْبَغِي لِأَحَدٍ مِنْ بَعْدِهِ إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ

و به آن نامت كه سليمان تو را به آن نام خواند و تو ملك و سلطنتى كه بعد از او هيچ‌كس شايستۀ آن نبود به او عطا كردى كه بس بخشندۀ بى‌عوض تو خواهى بود

وَ بِاسْمِكَ الَّذِي سَخَّرْتَ بِهِ الْبُرَاقَ لِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ

و به آن نامت كه بدان نام براق به رسولت محمد مصطفى صلّى اللّه عليه و آله عطا فرمودى

إِذْ قَالَ تَعَالَى‏ (سُبْحانَ الَّذِي أَسْرى‏ بِعَبْدِهِ لَيْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى)^‏[1]

كه خود در قرآن مبارك ياد كردى كه «منزه خدايى كه بنده‌اش (محمد «ص») را شبانگاه از مسجد الحرام به سوى مسجد اقصى سير داد» .

وَ قَوْلِهِ‏ (سُبْحانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ وَ إِنَّا إِلى‏ رَبِّنا لَمُنْقَلِبُونَ) ^[2]

و باز فرمودى «منزه خدايى كه اين را مطيع ما گردانيد وگرنه هرگز ما بر آنها تسلط نمى‌يافتيم و ما همه به سوى خدا بازخواهيم گشت» .

وَ بِاسْمِكَ الَّذِي تَنَزَّلَ بِهِ جَبْرَائِيلُ عَلَى مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ

و به آن نامت كه جبرئيل امين بدان نام بر محمد مصطفى صلّى اللّه عليه و آله فرود آمد

وَ بِاسْمِكَ الَّذِي دَعَاكَ بِهِ آدَمُ فَغَفَرْتَ لَهُ ذَنْبَهُ وَ أَسْكَنْتَهُ جَنَّتَكَ.

و به آن نامت كه آدم تو را بدان نام خواند و گناهش را بخشيدى و در بهشت رضوانش مسكن دادى

وَ أَسْأَلُكَ بِحَقِّ الْقُرْآنِ الْعَظِيمِ وَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ خَاتَمِ النَّبِيِّينَ وَ بِحَقِّ إِبْرَاهِيمَ ِ

و از تو درخواست مى‌كنم به حقّ قرآن بزرگ و به حقّ محمد مصطفى صلّى اللّه عليه و آله خاتم پيغمبران و به حقّ ابراهيم

وَ بِحَقِّ فَصْلِكَ يَوْمَ الْقَضَاء وَ بِحَقِّ الْمَوَازِينِ إِذَا نُصِبَتْ وَ الصُّحُفِ إِذَا نُشِرَتْ

و به حقّ فضل تو در روز قيامت و به حقّ ميزان‌هايى كه نصب گردد و آن نامه‌هاى اعمال كه گشوده شود

وَ بِحَقِّ الْقَلَمِ وَ مَا جَرَى وَ اللَّوْحِ وَ مَا أَحْصَى

و به حقّ قلم قدرت و آنچه بر آن بگردد و به حق لوح (امكان) و آنچه در آن لوح به شمار آمده است

وَ بِحَقِّ الِاسْمِ الَّذِي كَتَبْتَهُ عَلَى سُرَادِقِ الْعَرْشِ قَبْلَ خَلْقِكَ الْخَلْقَ وَ الدُّنْيَا وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ بِأَلْفَيْ عَامٍ

و به حقّ آن اسمى كه دو هزار سال پيش از آفرينش خلق و عالم دنيا و خورشيد و ماه و آسمان بر سرادق عرش نگاشتى

وَ أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ ؛

و شهادت مى‌دهم كه هيچ خدايى جز خداى يكتاى عالم نيست و او يگانه است و شريك ندارند و محمد (مصطفى «ص») بنده (خاص) و رسول اوست؛

وَ أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الْمَخْزُونِ فِي خَزَائِنِكَ الَّذِي اسْتَأْثَرْتَ بِهِ فِي عِلْمِ الْغَيْبِ عِنْدَكَ

و از تو اى خدا! درخواست مى‌كنم به آن نامى كه گوهر مخزون در گنج‌هاى توست؛ آن نامى كه در علم غيب نزد خود براى خويش انتخاب كردى

لَمْ يَظْهَرْ عَلَيْهِ أَحَدٌ مِنْ خَلْقِكَ لَا مَلَكٌ مُقَرَّبٌ وَ لَا نَبِيٌّ مُرْسَلٌ وَ لَا عَبْدٌ مُصْطَفًى

كه احدى از خلق بر آن آگاه نيست نه ملك مقربى و نه پيغمبر مرسلى و نه هيچ بندۀ برگزيده‌اى از آن نام آگاه است

وَ أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِي شَقَقْتَ بِهِ الْبِحَارَ وَ قَامَتْ بِهِ الْجِبَالُ وَ اخْتَلَفَ بِهِ اللَّيْلُ وَ النَّهَارُ

و باز از تو درخواست مى‌كنم به آن نامى كه درياها را بدان نام شكافتى و كوه‌ها را به آن به پا داشتى و رفت‌وآمد شب‌وروز را بدان نام برقرار داشتى

وَ بِحَقِّ السَّبْعِ الْمَثَانِي وَ الْقُرْآنِ الْعَظِيمِ وَ بِحَقِّ الْكِرَامِ الْكَاتِبِين

و به حقّ سبع المثانى و قرآن بزرگ و به حقّ آن فرشتگان مكرم كه نويسندۀ اعمال نيك بندگان‌اند

وَ بِحَقِّ طه^[3] وَ يس^[4] وَ كهيعص^[5] وَ حمعسق^[6] وَ بِحَقِّ تَوْرَاةِ مُوسَى

و به حقّ طه و يس و كهيعص و حمعسق و به حقّ تورات موسى

وَ إِنْجِيلِ عِيسَى وَ زَبُورِ دَاوُدَ وَ فُرْقَانِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ

و انجيل عيسى و زبور داود و فرقان محمد كه درود و رحمتت بر او و بر آل او

وَ عَلَى جَمِيعِ الرُّسُلِ وَ بِآهِيّاً شَرَاهِيّاً

و بر جميع پيغمبران باد و به حق آهيا شراهيا؛

اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحَقِّ تِلْكَ الْمُنَاجَاةِ الَّتِي كَانَتْ بَيْنَكَ وَ بَيْنَ مُوسَى بْنِ عِمْرَانَ فَوْقَ جَبَلِ طُورِ سَيْنَاءَ

اى خدا! از تو درخواست مى‌كنم به حق آن راز و نيازى كه ميان تو و موسى بن عمران بالاى كوه طور سينا بود

وَ أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِي عَلَّمْتَهُ مَلَكَ الْمَوْتِ لِقَبْضِ الْأَرْوَاحِ

و از تو درخواست مى‌كنم به اسمى كه به فرشتۀ قابض ارواح تعليم دادى

وَ أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِي كُتِبَ عَلَى وَرَقِ الزَّيْتُونِ فَخَضَعَتِ النِّيرَانُ لِتِلْكَ الْوَرَقَةِ فَقُلْتَ يَا نَارُ كُونِي بَرْداً وَ سَلَاماً

و از تو درخواست مى‌كنم به آن اسمى كه به قلم قدرت بر ورق زيتون نوشتى و آتش را بر او خاضع ساختى و فرمودى اى آتش سرد و سالم باش

وَ أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِي كَتَبْتَهُ عَلَى سُرَادِقِ الْمَجْدِ وَ الْكَرَامَةِ ؛

و از تو درخواست مى‌كنم به آن اسمى كه بر سراپردۀ مجد و كرامت نگاشتى؛

يَا مَنْ لَا يُحْفِيهِ سَائِلٌ وَ لَا يَنْقُصُهُ نَائِلٌ يَا مَنْ بِهِ يُسْتَغَاثُ وَ إِلَيْهِ يُلْجَأُ

اى خدايى كه از اصرار گدايان سائل هرگز ملول نشود و عطايش از بخشش كم نمى‌كند! اى خدايى كه فريادرس خلقى و ملجأ و پناه بندگان

أَسْأَلُكَ بِمَعَاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِكَ وَ مُنْتَهَى الرَّحْمَةِ مِنْ كِتَابِكَ

از تو درخواست مى‌كنم به مقامات با مجد و عزت عرشت و منتهاى لطف و رحمتت از آيات كتاب مرقوم تو كه قرآن عزيز است

وَ بِاسْمِكَ الْأَعْظَمِ وَ جَدِّكَ الْأَعْلَى وَ كَلِمَاتِكَ التَّامَّاتِ الْعُلَى‏؛

و به حرمت اسم اعظم تو و مقام عزت بلندمرتبۀ تو و كلمات كامل عالى‌رتبه‌ات؛

اللَّهُمَّ رَبَّ الرِّيَاحِ وَ مَا ذَرَتْ وَ السَّمَاءِ وَ مَا أَظَلَّتْ وَ الْأَرْضِ وَ مَا أَقَلَّتْ

اى خدا! اى آفرينندۀ بادها و هرچه به وزش بادها در جهان پراكنده شود و اى آفرينندۀ آسمان و هرچه بر او سايه افكند و زمين و هرچه بر دورش گيرد

وَ الشَّيَاطِينِ وَ مَا أَضَلَّتْ وَ الْبِحَارِ وَ مَا جَرَتْ وَ بِحَقِّ كُلِّ حَقٍّ هُوَ عَلَيْكَ حَقٌّ

و ديوان و آنچه گمراه كنند و درياها و آنچه (در آن) روان باشد و به حقّ هرحق و حقيقتى

وَ بِحَقِّ الْمَلَائِكَةِ الْمُقَرَّبِينَ وَ الرُّوحَانِيِّينَ وَ الْكَرُوبِيِّينَ وَ الْمُسَبِّحِينَ لَكَ بِاللَّيْلِ وَ النَّهَارِ لَا يَفْتُرُونَ

و به حقّ ملائكۀ مقرب و روحانيين و فرشتگان كروبى بلندمقام كه بدون خستگى شب‌وروز به ذكر و تسبيح حضرتت مشغول‌اند

وَ بِحَقِّ إِبْرَاهِيمَ خَلِيلِكَ وَ بِحَقِّ كُلِّ وَلِيٍّ يُنَادِيكَ بَيْنَ الصَّفَا وَ الْمَرْوَةِ وَ تَسْتَجِيبَ لَهُ دُعَاءَهُ يَا مُجِيبُ

و به حقّ ابراهيم خليل تو و به حق هر ولى و بندۀ خاص كه بين صفا و مروه تو را ندا كرده و دعايش را اجابت فرمودى، اى اجابت‌كنندۀ دعاى خلق!

أَسْأَلُكَ بِهَذِهِ الْأَسْمَاءِ وَ بِهَذِهِ الدَّعَوَاتِ أَنْ تَغْفِرَ لَنَا مَا قَدَّمْنَا وَ مَا أَخَّرْنَا

به حق اين دعا و نام‌هاى ذكر شده از تو درخواست مى‌كنم كه از گناه گذشته و آينده

وَ مَا أَسْرَرْنَا وَ مَا أَعْلَنَّا وَ مَا أَبْدَيْنَا وَ مَا أَخْفَيْنَا وَ مَا أَنْتَ أَعْلَمُ بِهِ مِنَّا

كه پنهان يا آشكار، ظاهر و باطن به جاى آورديم و آنچه كرديم كه تو بدان داناتر از مايى، از همه به لطف و كرمت درگذرى

إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِين ؛

كه تو بر هرچيزى قادرى به حقّ رحمتت، اى مهربان‌ترين مهربانان عالم!

يَا حَافِظَ كُلِّ غَرِيبٍ يَا مُؤْنِسَ كُلِّ وَحِيدٍ يَا قُوَّةَ كُلِّ ضَعِيفٍ

اى نگه‌دار هرغريب دور از وطن! اى مونس هر بى‌كس و تنها! اى توانايى هر ناتوان!

يَا نَاصِرَ كُلِّ مَظْلُومٍ يَا رَازِقَ كُلِّ مَحْرُومٍ يَا مُؤْنِسَ كُلِّ مُسْتَوْحِشٍ

اى يارى ده هرمظلوم! اى روزى‌بخش هرمرحوم! اى انيس دل‌هاى هراسان!

يَا صَاحِبَ كُلِّ مُسَافِرٍ يَا عِمَادَ كُلِّ حَاضِرٍ يَا غَافِرَ كُلِّ ذَنْبٍ وَ خَطِيئَةٍ يَا غِيَاثَ الْمُسْتَغِيثِينَ يَا صَرِيخَ الْمُسْتَصْرِخِينَ يَا كَاشِفَ كَرْبِ الْمَكْرُوبِينَ

اى رفيق هر مسافر! اى نگهبان هرحاضر! اى بخشندۀ هرخطا و گناه! اى فريادرس فريادخواهان! اى دادرس آه و ناله‌كنندگان! اى برطرف‌كنندۀ اندوه غم‌ديدگان!

يَا فَارِجَ هَمِّ الْمَهْمُومِينَ يَا بَدِيعَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرَضِينَ يَا مُنْتَهَى غَايَةِ الطَّالِبِينَ يَا مُجِيبَ دَعْوَةِ الْمُضْطَرِّينَ

اى نشاط بخش دل‌هاى غمناكان! اى آفرينندۀ زمين‌ها و آسمان‌هاى گردان! اى آخرين مقصد مشتاقان! اى اجابت كنندۀ دعاى پريشان‌حالان!

يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِين‏ يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ يَا دَيَّانَ يَوْمِ الدِّينِ

اى مهربان‌ترين مهربانان عالم! اى پروردگار عالميان! اى حاكم روز جزا! اى بخشنده‌ترين بخشندگان!

يَا أَجْوَدَ الْأَجْوَدَيْنِ يَا أَكْرَمَ الْأَكْرَمِينَ يَا أَسْمَعَ السَّامِعِينَ يَا أَبْصَرَ النَّاظِرِينَ يَا أَقْدَرَ الْقَادِرِينَ

اى باكرم‌ترين كريمان! اى شنواترين شنوايان! اى بيناترين بينايان! اى تواناترين توانايان! (تو به لطف و كرم)

اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تُغَيِّرُ النِّعَمَ وَ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تُورِثُ النَّدَمَ

از من ببخش آن گناهانم را كه نعمت را دگرگون مى‌سازد، از من ببخش آن گناهانى كه موجب پشيمانى و حسرت شود

وَ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تُورِثُ السُّقْمَ وَ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تَهْتِكُ الْعِصَمَ

از من ببخش آن گناهانى كه موجب درد و امراض شود، از من ببخش آن گناهانى كه پردۀ عصمت را مى‌درد،

وَ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تَرُدُّ الدُّعَاءَ وَ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تَحْبِسُ قَطْرَ السَّمَاء

از من ببخش آن گناهانى كه دعا را مردود مى‌گرداند، از من ببخش آن گناهانى كه باران آسمان را منع مى‌كند،

وَ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تُعَجِّلُ الْفَنَاءَ وَ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تَجْلِبُ الشَّقَاءَ

از من ببخش آن گناهانى كه مرگ و فنا را تعجيل و عمر را كوتاه مى‌سازد، از من ببخش آن گناهانى كه جلب شقاوت و محرومى مى‌كند،

وَ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تُظْلِمُ الْهَوَاءَ وَ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تَكْشِفُ الْغِطَاءَ

از من ببخش آن گناهانى كه هوا را تيره و تار مى‌كند، از من ببخش آن گناهانى كه پرده از كارم برمى‌دارد،

وَ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي لَا يَغْفِرُهَا غَيْرُكَ يَا اللَّهُ ؛

از من ببخش گناهانى را كه جز تو كسى نبخشد آنها را اى خدا!

وَ احْمِلْ عَنِّي كُلَّ تَبِعَةٍ لِأَحَدٍ مِنْ خَلْقِكَ وَ اجْعَلْ لِي مِنْ أَمْرِي فَرَجاً وَ مَخْرَجاً وَ يُسْراً

و بار هرحقوقى از خلق كه به دوش من است از دوشم بردار و آسانى و فرج و گشايشى در كارم عطا فرما

وَ أَنْزِلْ يَقِينَكَ فِي صَدْرِي وَ رَجَاءَكَ فِي قَلْبِي حَتَّى لَا أَرْجُوَ غَيْرَكَ ؛

و مقام يقينت را به قلبم نازل كن و رجاء و اميدوارى بر دلم فرود آور تا به جز تو به هيچ‌كس اميدوار نباشم.

اللَّهُمَّ احْفَظْنِي وَ عَافِنِي فِي مَقَامِي هَذَا وَ اصْحَبْنِي فِي لَيْلِي وَ نَهَارِي

اى خدا در اين منزلگاهم از شرور عالم مرا محافظت فرما و عافيت بخش و شب‌وروز با من يار

وَ مِنْ بَيْنِ يَدَيَّ وَ مِنْ خَلْفِي وَ عَنْ يَمِينِي وَ عَنْ شِمَالِي وَ مِنْ فَوْقِي وَ مِنْ تَحْتِي

و همراه باش كه از پيش‌روى و پشت سر و از راست و چپ، بالاى سر و پايين پايم شرى به من نرسد

وَ يَسِّرْ لِيَ السَّبِيلَ وَ أَحْسِنْ لِيَ التَيْسِيرَ وَ لَا تَخْذُلْنِي فِي الْعَسِيرِ

و راه آخرت و طريق سعادت را بر من آسان گردان و آسان گرفتن (امور اين عالم را) بر من سهل ساز و در مشكلات عالم مرا به ذلت و خوارى مگذار

وَ اهْدِنِي يَا خَيْرَ دَلِيلٍ وَ لَا تَكِلْنِي إِلَى نَفْسِي فِي الْأُمُورِ وَ لَقِّنِّي كُلَّ سُرُورٍ

و مرا رهبرى فرما اى بهترين دليل و رهبر خلق و مرا در كارها به خود وامگذار و هرچه مايۀ نشاط و سرور است به قلبم الهام فرما

وَ اقْلِبْنِي إِلَى أَهْلِي بِالْفَلَاحِ وَ النَّجَاحِ مَحْبُوراً فِي الْعَاجِلِ وَ الْآجِلِ إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ

و مرا به اهلم در دنيا و عقبى با فيروزى و رستگارى و حال وجد و نشاط بازگردان، زيرا تو بر هرچيز توانايى،

وَ ارْزُقْنِي مِنْ فَضْلِكَ وَ أَوْسِعْ عَلَيَّ مِنْ طَيِّبَاتِ رِزْقِكَ

و از فضلت مرا روزى بخش و از پاكيزه‌ترين روزى‌هايت به من وسعت ده و مرا به كار طاعتت برگمار

وَ اسْتَعْمِلْنِي فِي طَاعَتِكَ وَ أَجِرْنِي مِنْ عَذَابِكَ وَ نَارِكَ وَ اقْلِبْنِي إِذَا تَوَفَّيْتَنِي إِلَى جَنَّتِكَ بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِين ؛

و از آتش قهر و عذابت پناه ده و هنگام رحلت به باغ بهشت از لطف و رحمتت منزل ده؛ ای مهربان ترین مهربانان

اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ زَوَالِ نِعْمَتِكَ وَ مِنْ تَحْوِيلِ عَافِيَتِكَ وَ مِنْ حُلُولِ نَقِمَتِك‏

اى خدا! من به تو پناه مى‌برم از زوال نعمت و عافيت و نزول قهر و عذابت

وَ مِنْ نُزُولِ عَذَابِكَ وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ جَهْدِ الْبَلَاءِ وَ دَرَكِ الشَّقَاءِ وَ مِنْ سُوءِ الْقَضَاءِ وَ شَمَاتَةِ الْأَعْدَاءِ

و باز به تو پناه مى‌برم از سختى بلا و خذلان و درك شقاوت و حرمان و از قضاى بد و شماتت دشمن

وَ مِنْ شَرِّ مَا يَنْزِلُ مِنَ السَّمَاءِ وَ مِنْ شَرِّ مَا فِي الْكِتَابِ الْمُنْزَل ؛

و شرورى كه از آسمان فرود مى‌آيد و شرى كه به وعيد و تهديد فاسقان در كتاب آسمانى منزل فرمودى؛

اللَّهُمَّ لَا تَجْعَلْنِي مِنَ الْأَشْرَارِ وَ لَا مِنْ أَصْحَابِ النَّارِ وَ لَا تَحْرِمْنِي صُحْبَةَ الْأَخْيَارِ

اى خدا! مرا از فرقۀ اشرار قرار مده و از اهل آتش دوزخ مگردان و از صحبت و هم‌نشينى اخيار محرومم مساز

وَ أَحْيِنِي حَيَاةً طَيِّبَةً وَ تَوَفَّنِي وَفَاةً طَيِّبَةً تُلْحِقُنِي بِالْأَبْرَارِ

و به زندگانى خوش زندۀ ابد گردان و هنگام وفاتم را روز خوش ساز و به زمرۀ نيكان و بندگان نكوكارت ملحق فرما

وَ ارْزُقْنِي مُرَافَقَةَ الْأَنْبِيَاءِ فِي مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِيكٍ مُقْتَدِرٍ.

در آن منزلگاه صدق و حقيقت نزد خداوند عزت و سلطنت روزى گردان؛

اللَّهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ عَلَى حُسْنِ بَلَائِكَ وَ صُنْعِكَ وَ لَكَ الْحَمْدُ عَلَى الْإِسْلَامِ وَ السُّنَّةِ

اى خدا! تو را حمد مى‌كنم بر حسن امتحان و مراتب احسانت و تو را حمد مى‌كنم بر نعمت اسلام و ايمان و پيروى طريق پيغمبرت

يَا رَبِّ كَمَا هَدَيْتَهُمْ لِدِينِكَ وَ عَلَّمْتَهُمْ كِتَابَكَ فَاهْدِنَا وَ عَلِّمْنَا ؛

اى خدا چنان‌كه پيمبران خود را به دين خود هدايت فرمودى و كتاب آسمانى خود را به آنان آموختى ما را هم هدايت كن و تعليم فرما؛

وَ لَكَ الْحَمْدُ عَلَى حُسْنِ بَلَائِكَ وَ صُنْعِكَ عِنْدِي خَاصَّةً كَمَا خَلَقْتَنِي فَأَحْسَنْتَ خَلْقِي

و تو را حمد مى‌كنم بر حسن امتحان و خصوص لطف و احسانت بر من تو مرا به خلقت نيكو آفريدى

وَ عَلَّمْتَنِي فَأَحْسَنْتَ تَعْلِيمِي وَ هَدَيْتَنِي فَأَحْسَنْتَ هِدَايَتِي

و به من نيكو تعليم دادى و نيكو هدايتم فرمودى،

فَلَكَ الْحَمْدُ عَلَى إِنْعَامِكَ عَلَيَّ قَدِيماً وَ حَدِيثاً فَكَمْ مِنْ كَرْبٍ يَا سَيِّدِي قَدْ فَرَّجْتَهُ

پس تو را حمد و ستايش مى‌كنم بر انعام هميشگى قديم و جديدت بر من چه بسيار حزن و اندوه‌ها اى سيد من! از من برطرف ساختى

وَ كَمْ مِنْ غَمٍّ يَا سَيِّدِي قَدْ نَفَّسْتَهُ وَ كَمْ مِنْ هَمٍّ يَا سَيِّدِي قَدْ كَشَفْتَهُ

و چه بسيار غصه‌ها كه به نشاط بدل فرمودى چه بسيار هم و غم‌ها كه زايل ساختى

وَ كَمْ مِنْ بَلَاءٍ يَا سَيِّدِي قَدْ صَرَفْتَهُ وَ كَمْ مِنْ عَيْبٍ يَا سَيِّدِي قَدْ سَتَرْتَهُ

و بلا و مصيبت‌ها كه اى سيد من! به لطفت از من بگردانيدى و چه بسيار عيب و زشتى‌هايم را كه از كرم بپوشانيدى؛

فَلَكَ الْحَمْدُ عَلَى كُلِّ حَالٍ فِي كُلِّ مَثْوًى وَ زَمَانٍ وَ مُنْقَلَبٍ وَ مَقَامٍ وَ عَلَى هَذِهِ الْحَالِ وَ كُلِّ حَال.

پس حمد و سپاس در هر حال تو را سزد در هرمكان و هرزمان و هرسفر و حضر و بر اين حال كه هستم و تمام احوال ديگر؛

اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي مِنْ أَفْضَلِ عِبَادِكَ نَصِيباً فِي هَذَا الْيَوْمِ مِنْ خَيْرٍ تَقْسِمُهُ أَوْ ضُرٍّ تَكْشِفُهُ

اى خدا! امروز از هرخير و نعمت كه قسمت مى‌فرمايى و هررنج و المى كه برطرف مى‌سازى

أَوْ سُوءٍ تَصْرِفُهُ أَوْ بَلَاءٍ تَدْفَعُهُ أَوْ خَيْرٍ تَسُوقُهُ أَوْ رَحْمَةٍ تَنْشُرُهَا أَوْ عَافِيَةٍ تُلْبِسُهَا

و هرزشتى و بدى كه از خلق دور مى‌گردانى و هربلا كه دفع مى‌كنى و هرخير و رحمت كه مى‌فرستى و منبسط مى‌فرمايى و هرلباس عافيت كه بر اندام بندگان مى‌پوشانى، از تمام اين نعمت‌ها نصيب مرا نصيب بهترين بندگانت عطا فرما

فَإِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ وَ بِيَدِكَ خَزَائِنُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ

كه تو بر هرچيز توانايى و گنج‌هاى آسمان و زمين همه به دست توست

وَ أَنْتَ الْوَاحِدُ الْكَرِيمُ الْمُعْطِي الَّذِي لَا يُرَدُّ سَائِلُهُ وَ لَا يُخَيَّبُ آمِلُهُ

و تو خداى يگانه با كرم و بخششى كه هيچ سائلى از درگاهت محروم باز نخواهد گشت و هيچ اميدوارى نااميد نخواهد شد و

وَ لَا يَنْقُصُ نَائِلُهُ وَ لَا يَنْفَدُ مَا عِنْدَهُ بَلْ يَزْدَادُ كَثْرَةً وَ طِيباً وَ عَطَاءً وَ جُوداً

هركه هرچه بخواهد بدون نقصان خواهد يافت و ملك بى‌پايان تو به بخشش تمام نگردد، بلكه چون ملك تو نامنتها و فوق نامنتها است از بخشش‌هاى عطا وجود و كرمت بيش‌تر و افزون‌تر شود

وَ ارْزُقْنِي مِنْ خَزَائِنِكَ الَّتِي لَا تَفْنَى مِنْ رَحْمَتِكَ الْوَاسِعَةِ إِنَّ عَطَاءَكَ لَمْ يَكُنْ مَحْظُوراً

و مرا از گنج‌هاى بى‌انتهايت و از رحمت واسعۀ بى‌پايانت روزى بخش كه عطاى تو از هيچكس ممنوع نيست

وَ أَنْتَ عَلَى كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.^[7]

و تو بر هرچيز قادر و توانايى، به حقّ رحمت وسيعت، اى مهربان‌ترين مهربانان

---

[1] ) سوره الاسراء، آیه 1.                                                                                      [2] ) سوره زخرف، آیه 13 و 14.

[3] ) سوره طه، آیه 1.                                                                                            [4] ) سوره یس، آیه 1.

[5] ) سوره مریم، آیه 1.                                                                                          [6] ) سوره شوری، آیه 1. و 2.

[7] ) اقبال الاعمال ص  ٣٢۵ ؛ مفاتيح الجنان، ص  ٢۵۴ .