طرز برخورد امام سجاد با همنشینان

راه و رفتار امام سجاد علیه السلام با همنشینانش، از برجستگی ویژه آداب بلند و خلق عظیم اسلامی برخوردار بود، به طوری که به تمام معاشران خود احترام می‌کرد و آنان را گرامی می داشت، چنان که خود آن حضرت فرمود:
«هرگز کسی با من ننشست مگر فضیلت او را پاس داشتم.» (1)
امام علیه السلام همنشینان خود را گرامی می داشت و به آنها الطاف زیادی می‌کرد و با اخلاق والای خود برخورد می نمود. روزی نضر بن اوس بر آن حضرت وارد شد، امام علیه السلام خوش آمد گفت و فرمود:
- «از کدام قبیله‌ای؟»
- «از قبیله طی»
- «مرحبا به تو و مرحبا به قومی که تو به آنها نسبت داری، خوب قبیله ای است قبیله تو!» مرد طائی نگاهی به امام کرد و عرض کرد:
- «شما خودتان را معرفی کنید؟»
- «من علی بن حسین هستم»
- «آیا علی بن حسین با پدر بزرگوارت در کربلا کشته نشد؟» امام علیه السلام با محبتهایی شیرین فرمود: «اگر شهید شده بود که تو هم اکنون او را نمی دیدی!» (2)
مورّخان می‌گویند: امام علیه السلام به خود اجازه نمی‌داد تا کسی از همنشینانش نسبت به کسی که به او بدی کرده جسارتی کند، روزی یکی از دشمنان امام علیه السلام بر آن حضرت وارد شد رو به امام کرد و گفت:
«آیا تو با نماز آشنایی داری؟» ابو حازم که یکی از اصحاب امام در خدمت آن حضرت بود خواست تا طرف را تنبیه کند، امام ابو حازم را منع کرد و فرمود:
«ابو حازم دست نگهدار! همانا دانشمندان بردبار و مهربانند».
سپس رو به آن مرد کرد و با محبت فرمود:
«آری با نماز آشنایم».
آن مرد بعضی از مسائل نماز را پرسید، امام علیه السلام جواب داد، شرمنده شد و شروع به عذرخواهی کرد و گفت: «شما حجت را بر همه تمام کردید.» (3) حقا که روش امام علیه السلام با همنشینان خود و دیگران همان رفتار جدّش رسول گرامی صلی الله علیه و آله بود که برای کامل ساختن مکارم اخلاق مبعوث گشته بود.

-------

پی نوشت ها:

1. بهجة المجالس و انس المجالس، ج 1، ص 46 از یوسف قرطبی.
2. تاریخ دمشق، ج 36، ص 145.
3. بهجه الابرار.